ในขณะที่เมืองไทยยังวุ่นวายอยู่กับการก็อปกันไปก็อปกันมาของเว็บและบล็อกต่างๆ ตอนนี้ในต่างประเทศเกิดกรณีศึกษาที่ฮือฮาและน่ารักในเวลาเดียวกัน เรื่องมันมีอยู่ว่า …
นาย David Slater ช่างภาพชาวอังกฤษที่เดินทางไปถ่ายภาพสัตว์ต่างๆ ทั่วโลก แต่แล้วครั้งหนึ่งเมื่อเขาไปที่อินโดนีเซีย หลังจากที่ถ่ายรูปในป่าไปตามปกติ อยู่ๆ ลิงตัวหนึ่งก็แอบมาคว้ากล้องของเขาไป !!
แต่แทนที่เจ้าลิงจะโยนกล้องตัวนี้ทิ้งเล่น มันกลับเอากล้องมากดถ่ายภาพเลียนแบบคน แม้ภาพส่วนใหญ่จะเบลอและถ่ายพื้นดิน แต่มีภาพอยู่ใบหนึ่งที่ลิงหันกล้องมาถ่าย Selfie ตัวเองแถมฉีกยิ้มอย่างน่ารัก
ภาพใบนี้โฟกัสได้ตรงจุด คมชัด และเป็นภาพที่สร้างชื่อเสียงให้กับ Slater อย่างมาก แต่เรื่องวุ่นวายก็เกิดขึ้น เมื่อเว็บ Wikipedia ได้นำรูปนี้ไปใช้ในบทความโดยที่ Slater ไม่ได้อนุญาติ เขาบอกให้ Wikipedia นำรูปออก แต่ทาง Wikipedia กลับบอกว่า ..
“รูปนี้ไม่ใช่ลิขสิทธิ์ของคุณ“
โดยทาง Wikipedia อ้างว่า ลิขสิทธิ์ของภาพถ่าย จะถือเป็นของผู้ที่กดปุ่มถ่ายภาพ ไม่ใช่เจ้าของกล้อง ซึ่งในกรณีนี้เจ้าของภาพควรจะเป็นลิง ไม่ใช่นาย Slater
แต่เนื่องจากลิงไม่ใช่มนุษย์ และกฏสากลเรื่องลิขสิทธิ์ภาพไม่ได้ครอบคลุมการถ่ายภาพโดยสัตว์เอาไว้ นั่นหมายความว่าลิขสิทธิ์ของภาพ “ลิงถ่าย Selfie” จึงตกเป็นของทุกคนสามารถใช้ได้อย่างอิสระ !!
แน่นอนว่านาย Slater ไม่ยอม จึงเกิดเป็นเรื่องราวใหญ่โต ถึงขนาดอาจจะมีการฟ้องร้องกันเกิดขึ้น และเกิดการนำประเด็นนี้ไปพูดถึงอย่างหลากหลาย สำนักข่าวระดับโลกอย่าง Telegraph, Guadian, Time ต่างทำข่าวกันครึกโครม
คนถ่ายภาพคือเจ้าของสิทธิในรูปถ่าย ?
ในวงการสร้างสรรค์ผลงานอย่างภาพถ่าย หนังสือ หรือแม้แต่เว็บไซต์ เป็นที่รู้กันว่าผู้ที่สร้างเนื้อหาคือผู้เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์นั้นๆ
- ผู้สร้างละคร เป็นเจ้าของละคร
- ผู้เขียนหนังสือ เป็นเจ้าของเนื้อหาในหนังสือ
- ผู้เขียนบล็อก เป็นเจ้าของเนื้อหาในบล็อก
- ผู้ที่กดปุ่มถ่ายภาพ ถือว่าลิขสิทธิ์ของรูปนั้นตกเป็นของผู้ที่ลั่นชัตเตอร์ ไม่ว่ากล้องนั้นจะเป็นของใคร
 |
| หนึ่งในภาพที่ลิงถ่ายขณะแย่งกล้องไปจากนาย David Slater |
ลิขสิทธิ์ภาพลิงถ่าย Selfie เป็นของใคร ?
- ลิงไม่ใช่คน ลิงเป็นสัตว์ ไม่สามารถเอามาใช้กับกฏใดๆ ได้
- เมื่อลิงไม่ใช่เจ้าของลิขสิทธิ์ สิทธิควรตกลงมาในอุปกรณ์ที่ใช้ถ่ายทำ
- เจ้าของอุปกรณ์ควรได้ลิขสิทธิ์ในภาพนี้
- ถ้าลิงชนะ หมายความว่าต่อไปสวนสัตว์ต้องเอาเอกสารไปให้แพนด้าเซ็นยินยอม ก่อนที่จะเอาภาพแพนด้าไปโปรโมทได้ ?
- ถ้าเป็นของส่วนรวม แล้วความพยายามบินข้ามน้ำข้ามทะเลไปแสนไกล บุกป่าเป็นกิโลๆ ของนาย Slater เพื่อให้ได้ภาพนี้มา ก็ไม่มีความหมายงั้นเหรอ
- ช่างภาพควรได้สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญามากกว่านี้
- โดยปกติเจ้าของสัตว์ถือเป็นผู้มีสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาที่เกิดจากสัตว์ตัวนั้นๆ
- กรณีนี้ลิงป่าไม่มีเจ้าของ เพราะงั้นสิทธิก็ตกมาที่ตัวลิงแทนเจ้าของสิ
- ลิงเป็นสัตว์ก็จริง แต่ก็มีสัตว์อีกมากมายที่คิดได้ สัตว์บางตัวดังกว่าคนซะอีก
- ถ้าคนชนะ หรือตกเป็นของสาธารณะ งั้นหมายความว่าต่อไปถ้ามีลิงซักตัวที่ฉลาดมากๆ วาดภาพจิตรกรรมได้เอง ใครก็เอาทรัพย์สินทางปัญญาของลิงไปใช้ได้อย่างงั้นเหรอ ?
- สัตว์ทุกชนิดควรได้สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญามากกว่านี้
- กฏเขียนไว้อยู่แล้วว่าสิทธิตกเป็นของคนที่กดถ่ายภาพ เจ้าของกล้องไม่เกี่ยว
- แล้วกรณีนี้คนกดถ่ายภาพดันไม่ใช่คน เพราะงั้นกฏนี้ถือเป็นโมฆะ
- และไม่มีกฏข้อไหน เขียนไว้ว่าสิทธิควรจะตกเป็นของสัตว์
- เพราะฉะนั้นภาพนี้ควรเป็นของสาธารณะ
- เนื้อหาที่เป็นสาธารณะควรได้สิทธิในทรัพย์สินทางปัญญามากกว่านี้
